Συνέντευξη: Μελαχρινός Βελέντζας & Γιώργος Δρίβας: «Το Lemon ενεργοποιεί τις αισθήσεις των θεατών»

Το Σαββατοκύριακο 6 & 7 Απριλίου, στη σκηνή του Συναυλιακού Χώρου “Μαρία Δημητριάδη” ανεβαίνουν οι Μελαχρινός Βελέντζας και Γιώργος Δρίβας με την θεατρική παράσταση “Lemon”, μέσω της οποίας θα μας πάνε ένα ταξίδι πίσω στο παρελθόν, στη ζωή του Χιλιαεννιακόσια, του σπουδαιότερου πιανίστα του Ωκεανού που γεννήθηκε πάνω σ’ ένα καράβι και δεν κατέβηκε ποτέ από αυτό.

Το Corinthia.events μίλησε με τους δύο ταλαντούχους πρωταγωνιστές της θεατρικής παράστασης της ομάδας Experimento (διασκευή-σκηνοθεσία: Γεωργία Τσαγκαράκη), που παρουσιάστηκε με επιτυχία στην Αθήνα και περιοδεύει ανά την Ελλάδα σε θεατρικές σκηνές και πρωτότυπους προορισμούς:
Είναι ο ηθοποιός και πιανίστας Μελαχρινός Βελέντζας, που υποδύεται τον Χιλιαεννιακόσια, και ο ηθοποιός Γιώργος Δρίβας, που υποδύεται τον τρομπετίστα Τιμ Τούνυ, οι οποίοι τα δίνουν πραγματικά όλα επί σκηνής. Λίγο πριν τις παραστάσεις τους στην Κόρινθο, μας μιλούν για το έργο, τους ρόλους τους, τη δική τους προσέγγιση σε σχέση με εκείνη της ταινίας «Ο Θρύλος του 1900» του Τορνατόρε, τα καράβια πάνω στα οποία έχουν αφηγηθεί αυτή την ιστορία, το ιδιαίτερο πιάνο του Lemon και τα λεμόνια με τα οποία επικοινωνούν την παράστασή τους!

Πώς προέκυψε η επιλογή του συγκεκριμένου έργου;

Μελαχρινός: Από εσωτερική ανάγκη. Το θέατρο έχει να κάνει με την ψυχή μας. «Κανείς δεν είναι ξεγραμμένος άμα έχει έτοιμη μια καλή ιστορία και κάποιον για να του τη διηγηθεί» λέει ο Χιλιαεννιακόσια. Θέλαμε λοιπόν να φτιάξουμε μία ιστορία που θα αφορούσε το θεατή. Όπως δείχνει η πορεία του έργου ως τώρα και η αυθόρμητη ανταπόκριση του κόσμου, ο Χιλιαεννιακόσια είναι ένας από όλους εμάς. Από εκεί και πέρα, μου άρεσε η ιδέα μιας παράστασης που ταξιδεύει για να βρεθεί πότε στη στεριά, πότε στη θάλασσα και πότε κάπου ανάμεσα. Όταν ταξιδεύεις είσαι ελεύθερος και ταυτόχρονα εκθέτεις τη δουλειά σου σε διαφορετικούς ανθρώπους επισκεπτόμενος διαφορετικούς τόπους, που φέρουν τη δική τους ιστορία. Αυτό κάνει πλούσιο το ταξίδι μας και μετατρέπει το Lemon σε εμπειρία: τόσο για εμάς όσο και για τους επιβάτες του Βιρτζίνιαν, του καραβιού όπου γεννήθηκε και πέθανε ο Χιλιαεννιακόσια.

Τι αντιπροσωπεύουν οι χαρακτήρες που υποδύεστε;

Γιώργος Δρίβας: Ο Τιμ Τούνυ αντιπροσωπεύει την ίδια τη φιλία, την καλοσύνη, την απλότητα, την καλλιτεχνική ευαισθησία. Και σίγουρα την ταπεινοφροσύνη σ’ έναν κόσμο εκμετάλλευσης και σκληρότητας.

Μελαχρινός Βελέντζας: Ο Χιλιαεννιακόσια είναι ένα ποιητικό πλάσμα που ζει ευτυχισμένο μέσα στον μικρόκοσμο του ατμόπλοιου Βιρτζίνιαν. Αντιπροσωπεύει την αφαίρεση σ’ έναν κόσμο, όπου τίποτα δε μας είναι αρκετό και ζητάμε διαρκώς περισσότερα. Με μία φράση θα έλεγα πως ο Χιλιαεννιακόσια είναι «τόσο όσο». Και μέσα σε αυτό το «τόσο όσο» γίνεται απέραντος, όντας ο σπουδαιότερος πιανίστας του Ωκεανού.

Το λεμόνι είναι πολύ κεντρικό θέμα σε όλο αυτό που κάνετε. Από την ίδια την παράσταση επί σκηνής, τον τίτλο της, τις φωτογραφίες μέχρι και τον τρόπο που προωθείτε το έργο σας.

Μελαχρινός: Όσον αφορά τον τίτλο του έργου, σκόπιμα δεν υπάρχει η λέξη «Χιλιαεννιακόσια» σε αυτόν. Θέλαμε ν’ απομακρυνθούμε από τη γνωστή κινηματογραφική ταινία «Ο Θρύλος του 1900» (σκηνοθεσία Guiseppe Tornatore με πρωταγωνιστή τον Tim Roth). Επίσης, η προσέγγισή μας δεν εστιάζει στη δεξιοτεχνία και το ταλέντο του Χιλιαεννιακόσια, αλλά στο υπαρξιακό ερώτημα: Πού νιώθουμε ευτυχισμένοι; Φωτίζοντας λοιπόν την πρωτότυπη γραφή του Alessandro Baricco, ο οποίος ευφυώς τοποθετεί τον ήρωα ως εγκαταλελειμμένο νεογέννητο μωρό μέσα σε μία κούτα από λεμόνια πάνω στο πιάνο με την ουρά, ονομάσαμε την παράσταση Lemon. Μία παράσταση που ενεργοποιεί τις αισθήσεις του θεατή κυριολεκτικά και μεταφορικά, εντός κι εκτός σκηνής. Όταν δεν παίζουμε το έργο, εγκαταλείπουμε λεμόνια με φράσεις του έργου σε σημεία των περιοχών όπου ταξιδεύουμε (όπως θα συμβεί και στους δρόμους της Κορίνθου τις επόμενες μέρες). Ακριβώς, όπως συμβαίνει και στο έργο με τον Χιλιαεννιακόσια. Είναι ένας δικός μας τρόπος επικοινωνίας με τον κόσμο. Ένας τρόπος που αποδεικνύει πως το διαδίκτυο δεν είναι ο μόνος τρόπος να υπάρξεις. Το Lemon είναι ένα ταξίδι εντός της ψυχής μας. Το ό,τι δεν επιλέξαμε τον εύκολο δρόμο του τίτλου της ταινίας ή το ό,τι επιλέγουμε το δρόμο για να επικοινωνήσουμε αυτή την ιστορία είναι μία συνειδητή επιλογή που συνδέεται με το ίδιο το έργο: να ακολουθήσουμε έναν προσωπικό καλλιτεχνικό δρόμο χωρίς βεβαιότητες και πλάτες άλλων. Άλλωστε, η ζωή είναι πιο ενδιαφέρουσα όταν τα πράγματα δεν είναι και τόσο σίγουρα.

Προτιμάτε να παίζετε στη στεριά, στη θάλασσα ή κάπου ανάμεσα;           

Γιώργος Δρίβας:  Έχουμε παίξει και στις τρεις συνθήκες και νομίζω ότι δε ξεχωρίζουμε κάποια περισσότερο από κάποια άλλη. Η στεριά έχει σε πιο έντονο βαθμό την εστίαση και την κοντινή συγκέντρωση όσον αφορά τη σχέση μας με τους θεατές. Από την άλλη, η θάλασσα είναι μία εμπειρία, όπου τα πράγματα όντως συμβαίνουν και δε χρειάζεται να τα φανταστούμε (πχ όταν κουνάει το καράβι πάνω στο οποίο παίζουμε λόγω του κύματος). Το «κάπου ανάμεσα» τα συνδυάζει όλα. Το Lemon έχει στηθεί με τέτοιον τρόπο, που μπορεί να ανέβει υπό οποιεσδήποτε συνθήκες. Έτσι, εξελίσσεται τόσο το έργο όσο κι εμείς οι ηθοποιοί μέσα από αυτό.

Ποια είναι τα στοιχεία της δουλειάς σας που πιστεύετε ότι αγγίζουν περισσότερο τους θεατές του Lemon;

Μελαχρινός Βελέντζας: Το Lemon είναι μία συνολική πρόταση, όπου κάθε στοιχείο εντός κι εκτός σκηνής έχει ταυτότητα και τίποτα δεν έχει γίνει τυχαία. Είναι μία προσεγμένη παράσταση και αυτό είναι το ζητούμενο. Να έχεις φροντίσει αυτό που παρουσιάζεις. Αυτό είναι κάτι που εισπράττουμε από τους θεατές μας.

Γιώργος Δρίβας:  Σίγουρα τους αγγίζει το συνολικό αποτέλεσμα, αυτή την αίσθηση έχουν οι θεατές όταν τελειώνει η παράσταση. Αν μπορώ να ξεχωρίσω κάποια στοιχεία θα έλεγα ότι είναι η καλή δουλειά που έχουμε κάνει στην αφήγηση: λέμε την ιστορία και ο θεατής την καταλαβαίνει και κυρίως την αισθάνεται. Η σκηνοθετική σύλληψη της Γεωργίας Τσαγκαράκη οδήγησε στο αποτέλεσμα μίας παράστασης που δεν κουράζει, που σε ταξιδεύει και που σε καθηλώνει με την ενέργειά της και τις εναλλαγές της. Επίσης, οι θεατές στέκονται και στις έντονες ερμηνευτικές στιγμές που έχει ο κάθε ρόλος, τις οποίες και εξελίσσουμε από παράσταση σε παράσταση.

Ο Χιλιαεννιακόσια είναι ένας άνθρωπος που δεν πατάει ποτέ το πόδι του στη στεριά μέχρι το τέλος της ζωής του. Μία στεριά που την ορίζει ως μία πολιτεία που δεν έχει τέλος, γεμάτη άπειρες επιλογές. Πιστεύετε ότι η τεχνολογική εξέλιξη του σήμερα και το διαδίκτυο είναι εξίσου τρομακτική και άπειρη όσο για τον Χιλιαεννιακόσια ο «έξω κόσμος»;

Γιώργος Δρίβας: Η τεχνολογική εξέλιξη και το διαδίκτυο δεν αποτελεί για τους περισσότερους από εμάς κανέναν «έξω κόσμο». Αυτό που τρομάζει είναι η εκμετάλλευσή της τεχνολογίας από τον ανθρώπινο παράγοντα. Ο άνθρωπος φταίει για την κακή χρήση της, όχι η ίδια η τεχνολογική επιστήμη. Κατά τη γνώμη μου, ο Χιλιαεννιακόσια αυτό φοβάται και απορρίπτει. Ένας χάος ανθρώπινων επιλογών και αλόγιστων χρήσεων.

Μελαχρινός Βελέντζας: Στον τελευταίο του μονόλογο αναρωτιέται: «Αλήθεια, πώς τα καταφέρνετε εσείς εκεί πέρα να διαλέξετε; Μία γυναίκα. Ένα σπίτι. Ένα οικόπεδο δικό σας. Ένα τοπίο για να κοιτάζετε. Έναν τρόπο για να πεθαίνετε». Πεθαίνουμε λόγω κακής χρήσης καθημερινά μέσα στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης και την ίδια ακριβώς στιγμή με κάθε νέο post διατρανώνουμε την πεποίθησή μας ότι ζούμε, ότι χαμογελάμε, ότι αγαπάμε μοιράζοντας φάτσες και καρδιές. Διασπώντας τον εαυτό μας σε εκατομμύρια κατακερματισμένες εικόνες. Από την άλλη, είναι εξαιρετικά δύσκολο να συγκροτηθούμε και να συγκεντρωθούμε στον εσωτερικό μας κόσμο χωρίς ταυτόχρονα να είμαστε εγωιστές. Τα social media προωθούν την εγωπάθεια και το ναρκισσισμό. Ό,τι «παίζει» στο internet υπάρχει και ό,τι είναι εκτός αγχώνεται για να βεβαιωθεί πως δεν έχει πεθάνει. Αυτό που κάνει πιο σπουδαίο τον Χιλιαεννιακόσια είναι ότι επέλεξε να μείνει στην αφάνεια του καραβιού αφήνοντας το μύθο του να εξαπλώνεται. Έζησε ήσυχα και αρμονικά στην αγκαλιά του Ωκεανού.

Η απεραντοσύνη του σύμπαντος ή της ανθρώπινης ψυχής σας τρομάζει περισσότερο;

Γιώργος Δρίβας: To σύμπαν μας διεγείρει την περιέργεια για την απεραντοσύνη της γνώσης, για το τι είμαστε και για το τι άλλο υπάρχει. Τρομάζει μόνο με την έννοια ότι είναι κάτι μεγαλειώδες, άλλα άγνωστο. Την απεραντοσύνη της ανθρώπινης ψυχής την ανακαλύπτουμε καθημερινά είτε με όμορφο είτε με άσχημο τρόπο και συνεχώς μας εκπλήσσει ευχάριστα ή δυσάρεστα. Την έχουμε μελετήσει στο ρου της ιστορίας και είναι ικανή για τα πάντα. Με τρομάζει πολύ περισσότερο.

Μελαχρινός Βελέντζας: Η ακροδεξιά και η άνοδός της σήμερα είναι ένα πολύ καλό παράδειγμα. Για το πού μπορεί ο άνθρωπος να φτάσει πατώντας πάνω σε άλλο άνθρωπο. Είναι τρομακτικό. Και πιο τρομακτικό το γεγονός πως έχουμε ιστορικά παραδείγματα πολύ προφανή, όμως δε φαίνεται να μάθαμε πολλά από αυτά. Υπό αυτή την έννοια, είναι τρομακτικό το πώς ασθενεί η μνήμη των ανθρώπων. Το πώς ξεχνάμε. Και γι’ αυτό είναι σημαντικό σήμερα να μην πάψουμε να αφηγούμαστε τις ιστορίες που έχουμε ζήσει. Η μνήμη είναι μηχανισμός κοινωνικής συνοχής.

Εάν ο 1900 υπήρχε σήμερα, στο 2019, πώς θα αντιδρούσε; Ποια θα ήταν η ζωή του και ποια η πορεία του;

Μελαχρινός Βελέντζας: Νομίζω πως αυτή η ιστορία είναι πραγματικά επίκαιρη, γιατί σήμερα αυτός ο χαρακτήρας φαντάζει τελείως έξω από το ρυθμό της εποχής. Έτσι, στα μάτια των θεατών, λειτουργεί ως φάρος. Και οι φάροι εξακολουθούν ακόμη και σήμερα, παρά την τεχνολογική εξέλιξη, να κάνουν δύο πράγματα: φωτίζουν για να διευκολύνουν την πορεία των καραβιών ή να θυμίζουν πως κάποτε το έκαναν και μένουν εκεί μόνοι, περιτριγυρισμένοι  από θάλασσα. Ο Χιλιαεννιακόσια είναι ένας φάρος στον ωκεανό των άπειρων επιλογών μας.

Γιώργος Δρίβας: Νομίζω πως υπάρχουν αρκετοί Χιλιαεννιακόσια ανάμεσά μας. Μπορεί να μη ζουν μόνιμα σε πλοίο και να μένουν στη στεριά, αλλά φιλτράρουν τον κόσμο με μια ανάλογη αίσθηση της ελευθερίας και του νοήματος της ζωής. Σε καμία περίπτωση πάντως ο σημερινός, ακόμα πιο χαοτικός, κόσμος του 2019 δε θα προκαλούσε οποιαδήποτε έλξη στον Χιλιαεννιακόσια του Μπαρίκο. Γιατί στην ουσία όλα αλλάξαν και όλα τα ίδια μείνανε από τις αρχές του προηγούμενου αιώνα, όπου ο Ιταλός συγγραφέας τοποθετεί την ιστορία του.

Μέσα από την αφήγηση του έργου διαπιστώνουμε ότι η ελευθερία του καθενός είναι υποκειμενική. Η ελευθερία του Χιλιαεννιακόσια βρισκόταν πάνω στο καράβι Βιρτζίνιαν όπου γεννήθηκε και πέθανε. Η δική σας προσωπική ελευθερία πού βρίσκεται;

Γιώργος Δρίβας: H δική μου προσωπική ελευθερία δεν είναι τόσο προσωπική και καθόλου χωροταξική. Αφορά τον άνθρωπο και τα δικαιώματά του γενικότερα μέσα σε μια κοινωνία ανθρώπων. Η ελευθερία κρύβεται στην ισότητα, στη δικαιοσύνη, στην ισονομία και στην καλύτερη ζωή για όλους. Η ελευθερία του καθενός πρέπει να χτίζει την ελευθερία όλων.

Μελαχρινός Βελέντζας: Ελεύθεροι είμαστε μέσα στη σχέση και όταν σεβόμαστε τα όρια των άλλων. Βέβαια, τα όρια είναι πάντα ρευστά και όπως και στο έργο με το οποίο ταξιδεύουμε έτσι και στη ζωή, η ελευθερία διαμορφώνεται στον ενδιάμεσο χώρο: ανάμεσα στη δική μας ελευθερία και την ελευθερία των άλλων.

Συμφωνείτε με την απόφαση του Χιλιαεννιακόσια να μην εγκαταλείψει το πλοίο και την ως τότε ζωή του ή πιστεύετε ότι δε μπόρεσε να ξεπεράσει τους φόβους του;

Γιώργος Δρίβας: Δεν έχω σκεφτεί ποτέ αν συμφωνώ ή όχι. Το σίγουρο είναι ότι τη σέβομαι και τη δικαιολογώ. Αυτό δε σημαίνει ότι δε θα έκανα κι εγώ προσπάθεια να τον κάνω να κατέβει από το πλοίο ως φίλος του. Νομίζω ότι η απόφαση του στηρίχθηκε περισσότερο σε αυτό που δεν είδε και δεν του άρεσε σε σχέση με αυτό που είχε ο κόσμος του, παρά στη φοβία για το πώς θα το αντιμετωπίσει. Ίσως τελικά να ήταν περισσότερο συνειδητή επιλογή και λιγότερο ψυχολογική.

Μελαχρινός Βελέντζας: Μία κριτικός που παρακολούθησε την παράστασή μας στην Αθήνα έγραψε: «Είμαστε οι επιλογές μας. Ποιος μπορεί να μας κρίνει γι’ αυτές;» Δανειστήκαμε αυτή τη φράση και είναι μία από εκείνες που δένουμε πάνω στα λεμόνια μας. Οι αποφάσεις μας είναι πέρα από το σωστό και το λάθος. Σχετίζονται με επιλογές που κάνουμε σε συγκεκριμένες χρονικές στιγμές. Θα συμφωνήσω πως είναι ο Χιλιαεννιακόσια επιλέγει συνειδητά να μην κατέβει. Απλώς για εμάς που τον κοιτάμε, είναι δύσκολο να το καταλάβουμε. Το μόνο που μπορούμε να κάνουμε είναι να τον αισθανθούμε. Η επαφή μας με τους άλλους έχει ενδιαφέρον όταν γίνεται με συναισθηματικούς όρους και όχι εγκεφαλικούς. Άλλωστε μιλάμε για μία απίστευτη ιστορία, που δεν έχει λογική.