Η Ελένη του Γιάννη Ρίτσου από τη Σικυώνια Σκηνή στο Διμηνιό
(Κυριακή 1 Οκτωβρίου 2017, ώρα 8:30, αίθουσα Αναγέννησης)
Η «Ελένη» του Γιάννη Ρίτσου, γραμμένη το 1970, είναι από τα πιο μεταφυσικά ποιήματά του και από τα πιο απελπισμένα. Βρισκόμαστε λίγο μετά τη διάσπαση του ΚΚΕ και την εισβολή των Σοβιετικών στην Τσεχοσλοβακία. Ο ποιητής βρίσκεται σε «κατ’ οίκον περιορισμό» στο Καρλόβασι της Σάμου, ενώ ταυτόχρονα, βαριά άρρωστος, θεωρεί ότι όπου να ‘ναι η ζωή του φτάνει στο τέλος της. Η «Ελένη», αυτή η «ραψωδία της ματαιότητας», ίσως γράφεται ως έσχατη κατάθεση. Τελειώνει άλλωστε με θάνατο.
Το δράμα αρχίζει και τελειώνει με έναν σκηνικό πρόλογο και επίλογο ενώ τοποθετείται σε ένα μισοερειπωμένο και παραδομένο στην φθορά παλάτι. Ο χρόνος, αν και δεν ορίζεται, εντοπίζεται στην σύγχρονη εποχή. Ένας άνδρας, παλιός θαυμαστής της Ελένης, «χτυπά το κουδούνι». Την βρίσκει «Γριά-γριά-ἑκατό, διακόσωχρονῶ […] ἐκεῖἀσάλευτη […] καμπουριασμένη», και έτσι ξεκινά ένας μακρύς μονόλογος. Η Ελένη, γνώστης της ανθρώπινης ματαιοπονίας, αφιερώνει αυτά τα τελευταία λόγια της στην ματαιότητα των πραγμάτων, στην μεγάλη αδυναμία των λέξεων να περιγράψουν την πραγματικότητα, αλλά και στην μνήμη, που τελικά εξισώνει τα πάντα, τους εχθρούς και τους φίλους και στους νεκρούς, που όσο περνά η ζωή έρχονται πιο κοντά στους ζωντανούς και γίνονται πιο οικείοι, δεμένοι όχι μόνο από την μνήμη μα και με δεσμούς πιο οργανικούς, ώστε τελικά οι ζωντανοί να μην διαφέρουν από αυτούς.
Η ομορφιά της Ελένης δεν συνίσταται πλέον στην όψη, αλλά σε αυτή την αντίστασή της. Έτσι το τέλος της δεν είναι παρά αισιόδοξο, ο θάνατος της δεν είναι παρά η ευκαιρία να βρει και να κρατήσει αυτό που υπάρχει μέσα της αθάνατο.Αν και η Ελένη «πεθαίνει» στα χέρια του Ρίτσου, η ημιθεϊκή δύναμή της όχι μόνο διασώζεται αλλά και εξαίρεται.
Φαίνεται πως όσο μεγαλύτερο το γήρας και η αλλοίωση στο σώμα, τόσο πληρέστερη η σοφία. Η Ελένη, στο κατώφλι του θανάτου, έχει υπερβεί τις ανθρώπινες αδυναμίες, τις εφήμερες επιθυμίες, κάθε ματαιοδοξία. Δεν χρειάζεται τίποτα πια από υλικά αντικείμενα. Ακόμα και όταν την χλευάζουν ή την κακοποιούν, είναι σε θέση να απαντήσει με χαμόγελο. Το μόνο που επιζητά είναι λίγη ανθρώπινη συντροφιά, προκειμένου να μιλήσει. Αλλά δεν εκλιπαρεί. Παρά την κατάπτωσή της, έχει τη δύναμη να αστειεύεται, να περιπαίζει, ακόμα κι αν κινδυνεύει να χάσει έτσι τον μοναδικό ακροατή της. Έχει κατακτήσει την πιο τέλεια απόσταση από τα πράγματα, μια εξαίρετη νηφαλιότητα.
” Ίσως εκεί που κάποιος αντιστέκεται χωρίς ελπίδα, ίσως εκεί να αρχίζει η ανθρώπινη ιστορία, που λέμε, και η ομορφιά του ανθρώπου…”
Η Φωτεινή Καρακούση ερμηνεύει μοναδικά, το εμβληματικό αυτό έργο του Γιάννη Ρίτσου. Μέσα από ένα γερασμένο και γκρεμοτσακισμένο κόσμο κωμικοτραγικών εικόνων και αποτυχημένων ονείρων που ζωντανεύουν αλληγορικά την μετεμφυλιακή εικόνα της Ελλάδας, αναδύεται το φάσμα της «Ελένης», ολοζώντανο απαλλαγμένο από κάθε είδους ιστορικότητα, στην αναζήτηση μιας απελευθερωτικής αυτογνωσίας, και επιλογής μιας νέας συνειδητής ταυτότητας.
ΣΥΝΤΕΛΕΣΤΕΣ:
Διδασκαλία ερμηνείας, σκηνοθεσία: Γιώργος Καρβουντζής
Κουστούμια: Σωτηρία Ζήση
Ερμηνεύουν: Φωτεινή Καρακούση, Βλάσης Καλογεράκης
Ερμηνεία Τραγουδιών: Αργυρή (Ρούλα) Θαλασσινού
ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ ΠΑΡΑΣΤΑΣΗΣ:
Ημερομηνία: Κυριακή 01 Οκτωβρίου 2017
Τόπος: Αίθουσα «Αναγέννησης» (Άνω) Διμηνιό
Ώρα Έναρξης: 20:30
Είσοδος: