«Ψηλές πολυκατοικίες με ταράτσες που φιλοξενούν όνειρα, αγωνίες, έρωτες, καυγάδες προσπαθούν να φτάσουν τον ουρανό. Από κει διαλέγει η υπηρέτρια Τασία να αυτοκτονήσει.»
Παρακολουθήσαμε την πρεμιέρα της παράστασης «Αυτοκτόνησε ριφθείς από ταράτσα» σε σκηνοθεσία της Μαρίας Τσομπανάκου, ένα έργο βασισμένο στην «Αγγέλα» του Γιώργου Σεβαστίκογλου και σας μεταφέρουμε λίγο από το κλίμα της.
«Δεν υπάρχει σαφής εξήγηση γιατί οι αυτόχειρες βγάζουν τα παπούτσια τους πριν αυτοκτονήσουν. Ψυχολογικά, μία άποψη το εξηγεί σαν μία σκέψη, ότι όπως βγάζεις τα παπούτσια σου πριν κοιμηθείς, ακολουθείς το ίδιο και στον αιώνιο ύπνο», διαβάζουμε στο τετρασέλιδο πρόγραμμα του έργου.
Και έτσι ακριβώς ξεκινάει και η παράσταση: ένα ζευγάρι βγαλμένα παπούτσια, ένα σώμα που ρίχνεται από την ταράτσα. Μια ταράτσα που φιλοξενεί όνειρα, παρέες, δυστυχίες και χαρές. Που αποτελεί μια διέξοδο, έναν ιδιότυπο χώρο αλληλεγγύης και συμπόνοιας, αλλά ταυτόχρονα και μια αρένα μέσα στην οποία αναμετρώνται μεταξύ τους οι υπηρέτριες των σπιτιών της πρωτεύουσας. Νεαρές γυναίκες που αγωνίζονται για μια καλύτερη ζωή, βιώνοντας η καθεμιά τους το δικό της προσωπικό δράμα με φόντο μια Ελλάδα τραυματισμένη από τον Εμφύλιο, όπου κυριαρχούν η φτώχεια, η εκμετάλλευση, η αστυνομία, το όνειρο της φυγής και η μετανάστευση.
Στις μέρες μας οι οικιακές βοηθοί είναι προνόμιο των πλουσίων. Στο παρελθόν όμως δε χρειαζόταν να είναι κανείς πλούσιος για να έχει «υπηρέτρια». Οι περισσότερες «κυρίες» της Αθήνας, παρόλο που δεν δούλευαν, είχαν η καθεμιά τη δική της υπηρέτρια που φυσικά έμενε στο σπίτι. Οι κοπέλες αυτές κατάγονταν από την επαρχία, όπου μόλις τελείωναν το δημοτικό οι γονείς τους τις έστελναν στα σπίτια της πόλης γιατί δεν μπορούσαν να τις συντηρήσουν. Εργάζονταν ανασφάλιστες, τα χρήματα που έπαιρναν ήταν ελάχιστα, φορούσαν αποφόρια και η διατροφή τους ήταν ελλιπής. Οι τιμωρίες και το ξύλο ήταν το καθημερινό «μέσο διαπαιδαγώγησης», ενώ υπήρξαν και περιπτώσεις σεξουαλικής κακοποίησης.
Στο έργο του Σεβαστίκογλου, παρακολουθούμε την καθημερινότητα τους. Τις σχέσεις εκμετάλλευσης και εξάρτησης τόσο από το κυρίαρχο σύστημα, όσο όμως και από τους ανθρώπους γύρω τους. Η άφιξη της Αγγέλας στην πολυκατοικία σηματοδοτεί το τέλος της αθωότητάς της, ενώ μπλέκεται στην αναζήτηση των υπευθύνων για την αυτοκτονία της προκατόχου της υπηρέτριας και παράλληλα ζει μια ερωτική ιστορία που συνθλίβεται στις συμπληγάδες της σκληρής πραγματικότητας.
Τον Γιώργο Σεβαστίκογλου οι περισσότεροι τον γνωρίζουν από την «Αγγέλα», έργο εμβληματικό του Νεοελληνικού θεάτρου. Όσοι τον έζησαν, μιλούν για το ήθος και την πνευματικότητά του που διατήρησε ανέπαφη κατά τη διάρκεια της μυθιστορηματικής ζωής του. Ο Σεβαστίκογλου ήταν ένας αριστερός ιδεολόγος, ταπεινός, ηθικός, δίκαιος, ακέραιος. Πρωτοπόρος του ελληνικού θεάτρου, συνοδοιπόρος των πιο λαμπρών μυαλών που έστησαν, αυτό που μέχρι σήμερα και μέσα από τις αρχές τους, αποκαλούμε «καλό θέατρο».
Έγραψε την «Αγγέλα» κατά τη διάρκεια της αυτοεξορίας του στην Σοβιετική Ένωση. Με αυτό το έργο, εκφράζει τη νέα πραγματικότητα που προήλθε από τον Εμφύλιο και σχημάτισε τη μικροαστική κοινωνία στη μεταπολεμική Ελλάδα.
Ο Ρούμπεν Σιμόνοφ επέλεξε το 1958 για το δραματολόγιο του διάσημου θεάτρου της Μόσχας «Βαχτάνγκοφ», την Αγγέλα. Ήταν ο πρώτος που διέκρινε τις αρετές του έργου και τόλμησε να το παρουσιάσει, αν και ήταν ενός άγνωστου στη Μόσχα Έλληνα συγγραφέα. Σε συνέντευξή του σε ρωσική εφημερίδα της εποχής μάλιστα ο Σιμόνοφ ανέφερε: «Είμαι ευτυχής που το θέατρό μας ανέβασε το έργο του Γ. Σεβαστίκογλου. Τον θεωρώ ταλαντούχο συγγραφέα και εκτιμώ πολύ το έργο του. Έχει όλα τα λαϊκά στοιχεία, την αγνότητα, την ειλικρίνεια, το ρεαλισμό, τους ζωντανούς χαρακτήρες, την ευαισθησία, τη φαντασία, το πάθος και, πάνω απ’ όλα, μιλάει στις καρδιές των ανθρώπων.»
Μιλήσαμε με την σκηνοθέτη της παράστασης Μαρία Τσομπανάκου, που μαζί με την Νίκη Κατσαρού έβαλαν μπόλικη ψυχή στο έργο του Σεβαστίκογλου, διατηρώντας ταυτόχρονα ανέπαφο το στοιχείο της διαχρονικότητας:
Γιατί την Αγγέλα;
«Η πρώτη μου επαφή με το έργο ήταν οπτική, είδα την Αγγέλα από μια ομάδα νεαρών παιδιών και όταν βγήκα από το θέατρο είπα πως θέλω να ανεβάσω αυτό το έργο οπωσδήποτε.
Η «Αγγέλα» είναι ένα έργο που από την πρώτη ανάγνωση σε παίρνει μαζί του. Ο Σεβαστίκογλου έγραψε ένα κείμενο μέσα σε μια πολύ δύσκολη κατάσταση και αυτό το βλέπεις και το νιώθεις όταν έρθεις σε επαφή μαζί του. Σου γεννιέται η ανάγκη να εκφραστείς και να μιλήσεις για αυτό αλλά και μέσα από αυτό το έργο, γιατί οι ρίζες μας συναντιούνται αλλά και γιατί αυτό το έργο φέρει τον πόνο και την αγωνία συνανθρώπων μας. Όποιος διαβάσει αυτό το κείμενο πραγματικά μαγεύεται και συνδέεται.»
Άραγε άλλαξε τίποτα από τότε μέχρι τώρα;
«Δυστυχώς δεν άλλαξαν πολλά, η βία υπήρχε και υπάρχει σε όλες τις εκδοχές μπορεί σε κάθε εποχή να αλλάζει λίγο μορφή αλλά όχι η ρίζα της. Δεν έχουμε καταφέρει να αποτινάξουμε ότι μας χωρίζει και έτσι μονίμως βρισκόμαστε σε έναν φαύλο κύκλο χωρίς να υπάρχει διέξοδος.»
Η εικόνα της πραγματικότητας της δεκαετίας του `50, όπως παρουσιάζεται στην Αγγέλα, χρωματίζεται έντονα από επίκαιρα στοιχεία εκείνης της εποχής. Η «Αγγέλα» όμως άντεξε και θα αντέξει στο χρόνο, γιατί μέσα από τα περιστατικά μιας συγκεκριμένης ιστορίας – παρακολουθώντας τη ζωή κάποιων ανθρώπων στο τότε, καταλαβαίνουμε ότι τα ίδια περιστατικά και συνθήκες εξακολουθούν να υπάρχουν και στο σήμερα, δημιουργώντας κρίσιμα ανθρώπινα προβλήματα και διλήμματα.
Αλλάζει μόνο το φόντο της εποχής και τα γεγονότα.
Posted by Konstantina Roumelioti on Sunday, March 8, 2020
«Αυτοκτόνησε ριφθείς από ταράτσα»
Κοινωνικό δράμα των Μαρίας Τσομπανάκου και Νίκης Κατσαρού
Βασισμένο στην «Αγγέλα» του Γιώργου Σεβαστίκογλου
Σε σκηνοθεσία Μαρίας Τσομπανάκου
Παραστάσεις: Κυριακή 15 & 29 Μαρτίου 5, 6, 12 Απριλίου στις 21:00
Διάρκεια: 90’
Παίζουν με σειρά εμφάνισης:
Κωνσταντίνα Ρουμελιώτη
Ελένη Μαυραγάνη
Μαργαρίτα Αλεξίου
Νίκη Κατσαρού
Γιώργος Γεωργάκης
Μαρία Τσομπανάκου
Κων/νος Ρίσκας
Ιωάννης Παπαφίλης
Photoshooting & Trailer: John Berk (Μπερούκας Ιωάννης), Takis Nikolopoulos
Κατασκευή σκηνικών: Δημήτρης Σιμόνης
Σχεδιασμός φωτισμού: Μιχαήλ Κίννας
Για το Corinthia Events
Κείμενο: Όλγα Παπαλεξάνδρου
Φωτογραφίες: JohnBerk